Dziecko z depresją w szkole

Dzieci, podobnie jak dorośli mogą doświadczyć nastroju, który można określić jako depresję. Dzieje się tak, kiedy w ich życiu pojawiają się różne trudne sytuacje: choroba lub śmierć w rodzinie, niepowodzenia szkolne, odrzucenie, itp. Jest to naturalna reakcja i może dosyć szybko przeminąć. Są jednak dzieci, które przez dłuższy czas przeżywają smutek i nie są w stanie sobie z nim poradzić. Ponieważ dzieciom trudniej jest mówić
o uczuciach wyrażają je swoim zachowaniem. Obecnie wiemy, że zarówno dzieci spokojne, wycofane, jak
i drażliwe, gniewne, nie przestrzegające zasad społecznych mogą cierpieć z powodu depresji.

Podobnie, jak u dorosłych, objawami depresji u dzieci są:

- smutek;

-ograniczenie zainteresowań i aktywności, które do tej pory sprawiały przyjemność,

-zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej – spowolnienie lub pobudzenie;

- poczucie braku nadziei, braku sensu życia, bezradności;

-niskie poczucie własnej wartości;

-nadmierne poczucie winy;

- nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie;

-spadek energii, nadmierna męczliwość;

- zaburzenia koncentracji uwagi;

- wzrost lub spadek apetytu;

- zmiana wzorca snu, np. trudności z zasypianiem.

U wielu dzieci cierpiących na depresję głównym nastrojem jest nie smutek lecz drażliwość, złe zachowanie. Młodsze dzieci mogą częściej skarżyć się na objawy fizyczne, np. bóle brzucha, głowy, brak łaknienia, mimowolne moczenie się. Poza tym dochodzi wspomniana wcześniej drażliwość, apatia, niechęć do zabawy, utrata zainteresowań, trudności w nauce, wybuchy złości, płaczliwość zachowania nadpobudliwe, aspołeczne, co może być próbą zwrócenia uwagi dziecka na jego problemy. Częstym współzaburzeniem
z depresją są zaburzenia lękowe, np. lęk separacyjny, oraz zaburzenia w zachowaniu. Jednym z czynników ryzyka rozwoju depresji jest niska samoocena (nadmierne krytykowanie się, obarczanie winą za niepowodzenia, negatywny autowizerunek). Obecnie najpowszechniej akceptowanym modelem wyjaśniającym rozwój depresji jest model: podatność – stres. Narażenie na przewlekły stres dziecka z uwarunkowaną genetycznie wrażliwością prowadzi do uszkodzenia neuroendokrynologicznych procesów adaptacyjnych.

Co do przyczyn depresji należy również brać pod uwagę następujące:

- procesy biochemiczne zachodzące w mózgu;

-czynniki genetyczne (ryzyko wystąpienia depresji znacząco wzrasta, jeśli rodzice cierpieli na tę chorobę);

- Wpływ środowiska zewnętrznego, zwłaszcza sytuacja rodzinna i szkolna dziecka.

 

Leczenie i terapia.

Leczenie powinno uwzględniać wszystkie sfery nieprawidłowego funkcjonowania. W przypadkach mniej nasilonej depresji  stosuje się psychoterapię: indywidualną,  rodzinną, bądź grupową - w zależności od przyczyn depresji. W niektórych przypadkach niezbędna jest farmakoterapia. Działanie leków przeciwdepresyjnych ujawnia się dopiero po 2 do 4 tygodni od rozpoczęcia kuracji.

 

Rola nauczyciela i szkoły.

Należy pamiętać, że zarówno dziecko ciche, wycofane, płaczliwe, jak i dziecko drażliwe, sprawiające problemy wychowawcze może cierpieć z powodu depresji. Jeśli nauczyciel zauważy niepokojące objawy u ucznia powinien porozmawiać z jego rodzicami o potrzebie konsultacji  u szkolnego psychologa lub w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w celu oceny stanu psychicznego dziecka. Nauczyciel wyraża swój niepokój stanem dziecka i udziela konkretnych informacji, gdzie rodzice i dziecko mogą uzyskać pomoc. Gdy psycholog stwierdza objawy depresyjne, zazwyczaj zaleca konsultację psychiatryczną przez psychiatrę dzieci młodzieży, który następnie ustali plan leczenia. W sytuacji kiedy dziecko wypowiada myśli samobójcze, zainteresowanie śmiercią, braku sensu życia. Itp., konieczny jest natychmiastowy kontakt z rodzicami ucznia w celu przeprowadzenia jak najszybszej konsultacji psychiatrycznej oraz zapewnienie dziecku bezpieczeństwa. 
W przypadku podejrzenia poważnej patologii rodzinie, szkoła powinna zwrócić się do Sądu Rodzinnego
z prośbą o wgląd w sytuację rodzinną dziecka.

 

Literatura:

Seria:  „One są wśród nas” - M. Turno, Ośrodek Rozwoju Edukacji, W-wa, 2010.

Opracowanie: Anna Pełka – psycholog PSP nr 6 Radom

Odsłony: 3973