Dysleksja to zaburzenie o podłożu neurobiologicznym, uwarunkowane pewnymi subtelnymi zmianami w zakresie struktury i funkcjonowania mózgu. Powstają one w okresie prenatalnym i mają tło genetyczne.
Dysleksja objawia się przede wszystkim trudnościami w czytaniu (i pisaniu). To dlatego symptomy dostrzegamy zazwyczaj, kiedy dziecko nabywa umiejętności czytania i pisania w szkole, i ponosi pierwsze porażki. Jednak naukowcy są zgodni, że objawy można dostrzec już wcześniej. Ryzykiem dysleksji możemy nazwać zagrożenie wystąpienia dysleksji, czyli prawdopodobieństwo rozwinięcia się tego zaburzenia w przyszłości. Jakie może mieć podłoże?
Zazwyczaj mówi się o podłożu dziedzicznym – zaburzenia występują częściej u uczniów, których rodzice, rodzeństwo mają dysleksję oraz podłożu, którego źródłem są deficyty w rozwoju psychomotorycznym i poznawczym dziecka w okresie poprzedzającym naukę w szkole i na jej progu.
Rodzic sam może określić ryzyko genetyczne. Musi zadać sobie pytania:
- Czy mam dysleksję (stwierdzoną , albo pamiętam o swoich trudnościach w nauce czytania i pisania)?
- Czy drugi rodzic ma dysleksję (lub pamięta, że z trudem uczył się pisania, czytania, pisze z błędami)?
- Czy inne moje dzieci mają dysleksję?
- Czy moi rodzice lub dziadkowie mieli dysleksję?
Ryzyko dysleksji można określić również analizując rozwój psychomotoryczny i poznawczy dziecka. Ważna jest więc obserwacja dziecka przedszkolnego, kiedy wykonuje różne czynności życia codziennego. Pogłębioną diagnozę może wykonać specjalista – psycholog, pedagog /logopeda.
Poniżej zamieszczam listę objawów ryzyka dysleksji. Pozwolą one ocenić zagrożenie tym zaburzeniem u dzieci małych – przedszkolnych i dzieci na początku edukacji (za: K. Bogdanowicz, G. Krasowicz- Kupis, D. Kwiatkowska, K. Wiejak, A. Weremiuk 2014).
Wiek przedszkolny
Należy zadać sobie pytanie, czy stwierdzenie opisuje Państwa dziecko?
Początek edukacji wczesnoszkolnej
Kiedy rodzic zaznaczy kilka stwierdzeń w wyżej przedstawionej ankiecie, powinien skonsultować wynik np. z nauczycielem, poszukać pomocy w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Po badaniu w placówce, rodzic otrzyma wskazówki do postępowania z dzieckiem, niekiedy pomoc w postaci zajęć.
Warto zdawać sobie sprawę z tego, że:
- dysleksja to przede wszystkim trudności w czytaniu i pisaniu, ale nie tylko, bo mogą wystąpić trudności w innych przedmiotach szkolnych, np. w matematyce, historii,
- dysleksja to problem w całym życiu, dotyczy też dorosłych,
- dysleksja dotyka często dzieci inteligentne, pracowite, dobrze zmotywowane,
- dysleksja ma różne nasilenie,
- dysleksja występuje też z innymi zaburzeniami rozwojowymi – specyficznymi zaburzeniami językowymi, SLI, dysgrafią, dyskalkulią (zaburzenia uczenia się matematyki),
- nie da się pokonać dysleksji wieloma powtórkami i intensywniejszą nauką w domu,
- najlepszy nauczyciel i doskonałe lekcje nie wystarczą, by pokonać dysleksję,
- dysleksja nie przekreśla przyszłości dziecka,
- dysleksja ma często związek z deficytami językowymi,
- podstawowe objawy dysleksji obserwuje się w czytaniu i pisaniu.
Dziecko z ryzykiem dysleksji wymaga troskliwej opieki i odpowiedniego wsparcia zarówno w przedszkolu, szkole, jak i domu. Zaleca się, by rodzic był rzecznikiem swojego dziecka, wspierał je w jego pracy nad przezwyciężeniem trudności, podnosił samoocenę dziecka i wzmacniał w nim poczucie godności. Istotne, by dziecko nie tylko dostrzegało swoje braki, ale też rozwijało swoje zdolności, talenty i pozytywne cechy.
Dorota Rumieńczyk, neurologopeda
Polecam:
Bogdanowicz K.M., G. Krasowicz- Kupis, D. Kwiatkowskiej, K. Wiejak, A. Weremiuk, Czy moje dziecko jest zagrożone dysleksją? , W- wa 2014.
Stecko E., Zaburzenia mowy u dzieci, W – wa 1996.
Kresowicz G., Język, czytanie i dysleksja, Lublin 1997.
Zelech W., Zaburzenia czytania i pisania u dzieci afatycznych, głuchych dyslektycznych, Kraków 1992.
Odsłony: 505