Ryzyko dysleksji

Drukuj

Dysleksja to zaburzenie o podłożu neurobiologicznym, uwarunkowane pewnymi subtelnymi zmianami w  zakresie struktury i funkcjonowania mózgu. Powstają one w okresie prenatalnym i mają tło genetyczne.

     Dysleksja objawia się przede wszystkim trudnościami w czytaniu (i pisaniu). To dlatego symptomy dostrzegamy zazwyczaj, kiedy dziecko nabywa umiejętności czytania i pisania w szkole, i ponosi pierwsze porażki. Jednak naukowcy są zgodni, że objawy  można dostrzec już wcześniej. Ryzykiem dysleksji możemy nazwać zagrożenie wystąpienia dysleksji, czyli prawdopodobieństwo rozwinięcia się tego zaburzenia w przyszłości. Jakie może mieć podłoże?

    Zazwyczaj mówi się o podłożu dziedzicznym – zaburzenia występują częściej u uczniów, których rodzice, rodzeństwo mają dysleksję oraz podłożu, którego źródłem są deficyty w rozwoju psychomotorycznym i poznawczym dziecka w okresie poprzedzającym naukę w szkole i na jej progu.

    Rodzic sam może określić ryzyko genetyczne.  Musi zadać sobie pytania:

- Czy mam dysleksję (stwierdzoną , albo pamiętam o swoich trudnościach w nauce czytania i pisania)?

- Czy drugi rodzic ma dysleksję (lub pamięta, że z trudem uczył się pisania, czytania, pisze z błędami)?

- Czy inne moje dzieci mają dysleksję?

- Czy moi rodzice lub dziadkowie mieli dysleksję?

        Ryzyko dysleksji można określić również analizując rozwój psychomotoryczny i poznawczy dziecka. Ważna jest więc obserwacja dziecka przedszkolnego, kiedy wykonuje różne czynności życia codziennego. Pogłębioną diagnozę może wykonać  specjalista – psycholog, pedagog /logopeda.

    Poniżej zamieszczam listę  objawów  ryzyka dysleksji. Pozwolą one ocenić zagrożenie tym zaburzeniem u dzieci małych – przedszkolnych i dzieci na początku edukacji (za: K. Bogdanowicz, G. Krasowicz- Kupis, D. Kwiatkowska, K. Wiejak, A. Weremiuk 2014).

                                                          Wiek przedszkolny

Należy zadać sobie pytanie, czy stwierdzenie opisuje Państwa dziecko?

  1. Ma problemy z zapamiętaniem i zrozumieniem dłuższych poleceń słownych.
  2. Ma problemy z nauczeniem się krótkich wierszyków i/lub piosenek.
  3. Nie radzi sobie z tworzeniem i rozpoznawaniem rymów.
  4. Ma problemy z odróżnieniem podobnie brzmiących słów (np. lok: rok, pije: bije).
  5. Ma trudności z podziałem słów na sylaby.
  6. Nie potrafi wymienić pór roku w odpowiedniej kolejności.
  7. Ma trudności z wyodrębnieniem pierwszej głoski w słowach.
  8. Ma trudności z podawaniem słów rozpoczynających się daną sylabą /lub głoską (np. k – kawa, kapa, koń).
  9. Ma problemy z łączeniem sylab w słowo (np. ta –lerz = talerz).

                                               Początek edukacji wczesnoszkolnej

  1. Nie potrafi wymienić nazw dni tygodnia we właściwej kolejności.
  2. Nieprawidłowo nazywa stosunki przestrzenne (nad, pod,…).
  3. Często przekręca słowa (sosza- zamiast szosa).
  4. Ma trudności z dzieleniem słów na głoski.
  5. Niechętnie podejmuje się czytania.
  6. Zazwyczaj czyta wolniej niż rówieśnicy.
  7. Czytając wyrazy opuszcza, dodaje, przestawia, zamienia litery.
  8. Pisząc, zazwyczaj opuszcza i/lub dodaje litery (grad- gad, górad).
  9. Pisząc, zazwyczaj przestawia i/lub zamienia głoski (las – los, sal).

    Kiedy rodzic zaznaczy kilka stwierdzeń w wyżej przedstawionej ankiecie, powinien skonsultować wynik np. z nauczycielem, poszukać pomocy w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Po badaniu w placówce, rodzic otrzyma wskazówki do postępowania z dzieckiem, niekiedy pomoc w postaci zajęć.

    Warto zdawać sobie sprawę z tego, że:

- dysleksja to przede wszystkim trudności w czytaniu i pisaniu, ale nie tylko, bo mogą wystąpić trudności w innych przedmiotach szkolnych, np.  w matematyce, historii,

- dysleksja to problem w całym życiu, dotyczy też dorosłych,

- dysleksja dotyka często dzieci inteligentne, pracowite, dobrze zmotywowane,

- dysleksja ma różne nasilenie,

- dysleksja występuje też z innymi zaburzeniami rozwojowymi – specyficznymi zaburzeniami językowymi, SLI, dysgrafią, dyskalkulią (zaburzenia uczenia się matematyki),

- nie da się pokonać dysleksji wieloma powtórkami i intensywniejszą nauką w domu,

- najlepszy nauczyciel i doskonałe lekcje nie wystarczą, by pokonać dysleksję,

- dysleksja nie przekreśla przyszłości dziecka,

- dysleksja ma często związek z deficytami językowymi,

- podstawowe objawy dysleksji obserwuje się w czytaniu i pisaniu.

    Dziecko z ryzykiem dysleksji wymaga troskliwej opieki i odpowiedniego wsparcia zarówno w przedszkolu, szkole, jak i domu. Zaleca się, by rodzic był rzecznikiem swojego dziecka, wspierał je w jego pracy nad przezwyciężeniem trudności, podnosił samoocenę dziecka i wzmacniał w nim poczucie godności. Istotne, by dziecko nie tylko dostrzegało swoje braki, ale też rozwijało swoje zdolności, talenty i pozytywne cechy.

                                                                                               Dorota Rumieńczyk, neurologopeda

Polecam:

Bogdanowicz K.M., G. Krasowicz- Kupis, D. Kwiatkowskiej, K. Wiejak, A. Weremiuk, Czy moje dziecko jest zagrożone dysleksją? , W- wa 2014.

Stecko E., Zaburzenia mowy u dzieci, W – wa 1996.

Kresowicz G., Język, czytanie i dysleksja, Lublin 1997.

Zelech W., Zaburzenia czytania i pisania u dzieci afatycznych, głuchych dyslektycznych, Kraków 1992.

Odsłony: 504